Giải đáp từ chuyên gia: Viêm tai giữa không điều trị sớm có thể gây điếc?

Viêm tai giữa là bệnh lý Tai Mũi Họng phổ biến, đặc biệt ở trẻ nhỏ. Nếu chậm trễ điều trị, bệnh có thể gây biến chứng nặng, trong đó có mất thính lực vĩnh viễn. Vậy viêm tai giữa là gì? Vì sao có thể dẫn đến điếc? Cách điều trị ra sao? Cùng Phòng khám Tai Mũi Họng HEKA tìm hiểu.

Viêm Tai Giữa: Những Điều Cần Biết Cơ Bản

Viêm tai giữa là tình trạng nhiễm trùng hoặc viêm xảy ra tại tai giữa, khu vực chứa không khí nằm sau màng nhĩ. Đây là nơi có các xương nhỏ, bao gồm xương con, xương búa và xương đe, có nhiệm vụ truyền âm thanh. Bệnh thường khởi phát khi vi khuẩn hoặc virus từ mũi họng lan lên tai qua vòi nhĩ, một ống nối giữa tai giữa và họng.

Nguyên Nhân Phổ Biến Gây Viêm Tai Giữa

Một số nguyên nhân chính dẫn đến viêm tai giữa bao gồm:

• Nhiễm khuẩn sau cảm lạnh hoặc viêm mũi họng: Các tác nhân như vi khuẩn Streptococcus pneumoniae hoặc virus cúm thường là thủ phạm chính gây ra tình trạng này.
• Tắc nghẽn vòi nhĩ: Ở trẻ nhỏ, vòi nhĩ thường ngắn và hẹp hơn, dễ bị tắc nghẽn khi có viêm mũi hoặc dị ứng.
• Yếu tố môi trường: Việc tiếp xúc với khói bụi, khói thuốc lá, hoặc sống trong điều kiện ẩm thấp cũng làm gia tăng nguy cơ mắc bệnh.

 Các giai đoạn của viêm tai giữa: Từ nhẹ đến nặng

1. Giai đoạn sung huyết (khởi phát)

Đây là thời điểm tai bắt đầu phản ứng với tác nhân gây viêm như vi khuẩn, virus hoặc nước bẩn. Người bệnh cảm thấy đầy tai, hơi đau, thỉnh thoảng ù tai, có thể kèm sốt nhẹ dưới 38°C. Bên trong tai giữa, dịch viêm bắt đầu tích tụ do vòi nhĩ bị tắc, nhưng chưa có mủ. Giai đoạn này kéo dài khoảng 1–2 ngày và là “cửa sổ vàng” để điều trị đơn giản bằng nghỉ ngơi, giữ ấm, vệ sinh mũi họng, tránh nước vào tai. Nếu phát hiện sớm, bệnh có thể tự khỏi mà không cần kháng sinh.

Các giai đoạn của viêm tai giữa tiến triển từ nhẹ tới nặng

2. Giai đoạn ứ mủ (cấp tính)
Khi viêm không được kiểm soát, dịch viêm chuyển thành mủ, gây áp lực lớn lên màng nhĩ. Dấu hiệu rõ rệt: đau tai dữ dội (nhất là khi nằm), sốt cao trên 38,5°C, giảm thính lực tạm thời. Trẻ nhỏ có thể quấy khóc, bứt rứt, kéo tai liên tục. Đây là giai đoạn bệnh tiến triển nhanh và dễ gây biến chứng nếu chậm điều trị. Bác sĩ thường chỉ định kháng sinh, thuốc giảm đau, hạ sốt, kết hợp nhỏ mũi để thông vòi nhĩ. Thời gian kéo dài 3–7 ngày nếu được xử trí kịp.

3. Giai đoạn vỡ mủ
Nếu áp lực trong tai giữa quá cao, màng nhĩ sẽ bị thủng, mủ hoặc dịch viêm tràn ra ống tai ngoài. Cơn đau giảm đột ngột nhưng thính lực vẫn suy giảm. Dịch mủ có thể lẫn máu, có mùi hôi nhẹ. Việc mủ thoát ra giúp giảm áp lực, nhưng nguy cơ nhiễm trùng tái phát vẫn cao nếu không vệ sinh đúng cách. Người bệnh cần giữ tai khô tuyệt đối, dùng thuốc nhỏ tai hoặc kháng sinh theo hướng dẫn, tái khám để theo dõi quá trình liền màng nhĩ.

4. Giai đoạn hồi phục
Tai bắt đầu khô dần, ngừng chảy dịch, cảm giác đau biến mất. Thính lực cải thiện từ từ nếu không có tổn thương sâu. Màng nhĩ có khả năng tự liền trong 1–2 tuần, nhưng cần kiêng nước, tránh xì mũi mạnh và duy trì vệ sinh tai mũi họng. Giai đoạn này vẫn cần theo dõi để đảm bảo bệnh khỏi hoàn toàn, phòng tái phát.

5. Giai đoạn mãn tính
Nếu viêm tai giữa không được điều trị triệt để hoặc tái phát nhiều lần, bệnh có thể trở thành mãn tính. Tai chảy mủ kéo dài trên 3 tháng, nghe kém thường xuyên, màng nhĩ thủng lâu ngày. Ở mức độ nặng, viêm có thể lan sang xương chũm hoặc gây biến chứng nguy hiểm như viêm màng não, áp xe não. Điều trị lúc này phức tạp hơn, thường phải phẫu thuật vá màng nhĩ hoặc nạo xương chũm, kèm theo liệu trình thuốc dài hạn.

Người bệnh cần được thăm khám để lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp

Viêm tai giữa có bị điếc không?

Nhiễm trùng tai giữa (viêm tai giữa) nếu không được phát hiện và điều trị dứt điểm sẽ dễ tái phát nhiều lần, làm tăng nguy cơ biến chứng nghiêm trọng, ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe và khả năng nghe.

Những biến chứng thường gặp của viêm tai giữa:

• Giảm thính lực: Khi dịch viêm hoặc mủ tích tụ trong tai giữa, âm thanh không thể truyền đạt hiệu quả, gây giảm thính lực tạm thời. Nếu tình trạng viêm kéo dài hoặc nặng, màng nhĩ và chuỗi xương con có thể bị tổn thương, dẫn đến mất thính lực vĩnh viễn.

• Thủng màng nhĩ: Áp lực dịch mủ tăng cao có thể làm rách màng nhĩ. Một số trường hợp nhẹ có thể tự lành sau 72 giờ, nhưng nếu thủng lớn hoặc tái diễn, bệnh nhân cần can thiệp phẫu thuật vá màng nhĩ để phục hồi chức năng nghe.

• Ảnh hưởng phát triển ở trẻ nhỏ: Trẻ sơ sinh và trẻ đang tập nói nếu bị suy giảm thính lực kéo dài sẽ dễ chậm nói, chậm phát triển ngôn ngữ và gặp khó khăn trong giao tiếp sau này.

• Biến chứng nặng nề trong sọ: Nhiễm trùng có thể lan sang xương chũm (viêm xương chũm), từ đó xâm nhập vào não gây viêm màng não hoặc viêm não, đe dọa tính mạng người bệnh.

Kết luận từ bác sĩ HEKA:

Viêm tai giữa hoàn toàn có thể gây điếc nếu không điều trị kịp thời và đúng phương pháp. Khi thấy các triệu chứng như đau tai, ù tai, chảy dịch hoặc nghe kém, người bệnh cần đến ngay cơ sở y tế chuyên khoa Tai Mũi Họng để được thăm khám và điều trị, tránh biến chứng nguy hiểm.

_______________