Làm sao biết tai trẻ chảy mủ ? Dấu hiệu nhận biết & cách xử lí

Tai của trẻ nhỏ có cấu trúc mỏng manh, hệ miễn dịch chưa hoàn thiện nên dễ bị viêm nhiễm. Một trong những biểu hiện khiến nhiều phụ huynh lo lắng là tai trẻ chảy mủ.

Đây không chỉ là hiện tượng bình thường mà có thể là dấu hiệu của viêm tai giữa, viêm ống tai ngoài hoặc một số tình trạng nhiễm trùng nghiêm trọng hơn. Nếu không được nhận biết sớm và xử lý đúng cách, bệnh có thể gây ảnh hưởng đến thính lực, khả năng phát triển ngôn ngữ và trí tuệ của trẻ.

Nhiều cha mẹ nhầm tưởng dịch chảy ra chỉ là ráy tai tan chảy hoặc nước đọng sau khi tắm. Tuy nhiên, mủ tai thường có màu, mùi và đặc điểm khác biệt rõ ràng, đồng thời kèm theo các triệu chứng khó chịu khác mà cha mẹ cần lưu ý.

1. Vì sao tai trẻ dễ bị chảy mủ hơn người lớn?

Không ít cha mẹ thắc mắc: tại sao con mình thường xuyên bị viêm tai, thậm chí chảy dịch, trong khi người lớn lại ít gặp tình trạng này? Lý do nằm ở sự khác biệt về giải phẫu và hệ miễn dịch của trẻ:

• Vòi nhĩ ngắn và nằm ngang : Ở trẻ em, vòi nhĩ (ống thông giữa tai giữa và vòm họng) ngắn, rộng và nằm ngang hơn người lớn. Điều này khiến vi khuẩn, virus từ mũi họng dễ dàng lan ngược lên tai, gây viêm và tích tụ mủ.

• Hệ miễn dịch còn non nớt: Trẻ nhỏ, đặc biệt là dưới 5 tuổi, chưa có hệ miễn dịch hoàn thiện, do đó dễ bị nhiễm trùng tái đi tái lại.

• Các bệnh hô hấp trên dễ lây lan: Viêm mũi, viêm họng, viêm VA, amidan… đều có thể trở thành “cửa ngõ” cho vi khuẩn xâm nhập tai.

• Thói quen sinh hoạt: Trẻ thường xuyên đi bơi, tắm gội không đúng cách, hoặc ngoáy tai bằng vật cứng cũng làm tăng nguy cơ viêm tai và chảy mủ.

👉 Đây là lý do tại sao cha mẹ phải đặc biệt chú ý đến sức khỏe tai mũi họng của trẻ ngay từ khi còn nhỏ.

2. Nguyên nhân thường gặp khiến tai trẻ chảy mủ

Chảy mủ tai không phải là bệnh, mà là triệu chứng của nhiều bệnh lý khác nhau. Một số nguyên nhân phổ biến gồm:

2.1. Viêm tai giữa cấp tính có mủ

• Là nguyên nhân hay gặp nhất ở trẻ.

• Khi viêm tai giữa tiến triển nặng, dịch viêm ứ đọng trong hòm tai sẽ trở thành mủ. Áp lực tăng cao có thể khiến màng nhĩ bị thủng, gây chảy mủ ra ngoài.

• Trẻ thường kèm theo sốt, đau tai, quấy khóc, nghe kém.

2.2. Viêm tai giữa mạn tính

• Nếu không điều trị dứt điểm, viêm tai giữa cấp dễ chuyển thành mạn tính, gây chảy mủ kéo dài hoặc tái đi tái lại.

• Nguy hiểm ở chỗ bệnh có thể phá hủy xương con trong tai, gây nghe kém vĩnh viễn.

2.3. Viêm tai ngoài (viêm ống tai ngoài)

• Thường gặp ở trẻ hay bơi lội (“tai người bơi”).

• Triệu chứng: tai đỏ, sưng đau, ngứa, chảy dịch vàng hoặc xanh, có mùi hôi.

2.4. Thủng màng nhĩ do chấn thương

• Có thể do ngoáy tai mạnh, do vật lạ chọc vào tai, hoặc do chấn thương khi đi máy bay/lặn sâu.

• Nếu kèm nhiễm trùng, dịch mủ sẽ chảy ra ngoài.

2.5. Dị vật hoặc nấm tai

• Trẻ nhỏ đôi khi cho hạt, đồ chơi nhỏ vào tai → gây viêm nhiễm, chảy dịch mủ.

• Nấm tai cũng có thể gây tiết dịch, thường lẫn mảnh vụn trắng hoặc đen.

3. Dấu hiệu nhận biết tai trẻ chảy mủ

Cha mẹ có thể dựa vào một số biểu hiện dưới đây để nhận biết tai trẻ chảy mủ và nghi ngờ viêm tai giữa:

3.1. Dịch bất thường từ tai

Khi tai trẻ chảy mủ, tai bé thường ướt, dính dịch màu vàng, trắng đục hoặc xanh, có mùi hôi khó chịu và đôi khi lẫn cả máu.

3.2. Bé hay kéo tai hoặc sờ tai

Ở giai đoạn đầu tai trẻ chảy mủ, trẻ nhỏ chưa biết nói thường dùng hành động để biểu lộ cảm giác đau: kéo tai, đập đầu, cọ vào gối hay gãi tai liên tục.

3.3. Sốt, quấy khóc, mất ngủ

Tai trẻ chảy mủ thường đi kèm với tình trạng viêm tai, gây sốt từ nhẹ đến cao. Trẻ dễ quấy khóc, ngủ không ngon, hay tỉnh giấc, thậm chí khóc thét về đêm.

3.4. Giảm thính lực, mất phản xạ nghe

Một trong những hậu quả của tai trẻ chảy mủ là giảm thính lực. Cha mẹ có thể thấy bé ít phản ứng khi được gọi tên, hoặc nghe kém rõ rệt khi bệnh kéo dài.

3.5. Mất thăng bằng

Tai trong có vai trò giữ thăng bằng. Khi viêm nặng gây tai trẻ chảy mủ, tình trạng viêm có thể lan sâu khiến trẻ đi loạng choạng, chóng mặt, dễ ngã.

👉 Nếu xuất hiện đồng thời nhiều dấu hiệu trên, cha mẹ cần nghĩ đến tình trạng tai trẻ chảy mủ và đưa trẻ đi khám ngay để được điều trị kịp thời.

4. Nguy cơ và biến chứng nếu không điều trị tai trẻ chảy mủ

Nếu cha mẹ chủ quan, không đưa trẻ đi khám sớm, tình trạng tai trẻ chảy mủ có thể dẫn đến:

• Nghe kém, điếc vĩnh viễn: Do tổn thương màng nhĩ và xương con.

• Viêm xương chũm: Nhiễm trùng lan vào xương phía sau tai, gây sưng đau, biến chứng nặng.

•  Viêm màng não : Trường hợp hiếm nhưng cực kỳ nguy hiểm, đe dọa tính mạng.

• Chậm phát triển ngôn ngữ: Trẻ bị giảm thính lực kéo dài sẽ học nói chậm, ảnh hưởng khả năng giao tiếp và học tập.

5. Cha mẹ cần làm gì khi thấy tai trẻ chảy mủ?

• Không tự ý nhỏ thuốc vào tai: Một số thuốc nhỏ tai chứa kháng sinh có thể gây độc cho tai trong nếu màng nhĩ đã thủng.

• Lau dịch bằng khăn mềm sạch: Tuyệt đối không dùng tăm bông hay vật cứng đưa vào tai bé.

• Theo dõi nhiệt độ, triệu chứng kèm theo: Ghi nhận sốt, quấy khóc, nghe kém để cung cấp thông tin cho bác sĩ.

• Đưa trẻ đến cơ sở y tế chuyên khoa: Đây là bước quan trọng nhất khi phát hiện tai trẻ chảy mủ.

6. Phương pháp điều trị khi tai trẻ chảy mủ

Tùy nguyên nhân và mức độ bệnh, bác sĩ có thể chỉ định:

• Thuốc kháng sinh toàn thân: Giúp kiểm soát nhiễm trùng vi khuẩn.

• Thuốc hạ sốt, giảm đau: Giúp trẻ dễ chịu, giảm khóc quấy.

• Làm sạch tai, hút mủ tại phòng khám: Giúp thông thoáng ống tai và theo dõi tiến triển.

• Phẫu thuật đặt ống thông khí hoặc vá màng nhĩ: Áp dụng với trường hợp viêm tai giữa tái phát, mạn tính hoặc thủng màng nhĩ lớn.

7. Chăm sóc và phòng ngừa tai trẻ chảy mủ tại nhà

Cha mẹ có thể hỗ trợ phòng ngừa:

• Giữ vệ sinh mũi họng, điều trị sớm viêm mũi, viêm VA, viêm amidan.

• Không để trẻ bú bình khi nằm, vì sữa dễ trào lên vòi nhĩ gây viêm tai.

• Hạn chế cho trẻ tiếp xúc khói thuốc lá, bụi bẩn, môi trường ô nhiễm.

• Lau khô tai sau khi tắm hoặc bơi, tránh để nước bẩn vào tai.

• Tăng cường sức đề kháng cho trẻ bằng chế độ ăn đầy đủ dinh dưỡng, tiêm chủng đầy đủ.

8. Khi nào cần đưa trẻ đi khám ngay?

Cha mẹ cần nhanh chóng đưa trẻ đến bệnh viện nếu có các biểu hiện:

• Tai trẻ chảy mủ nhiều, kéo dài >2 ngày

• Sốt cao >39°C, quấy khóc liên tục

• Nghe kém rõ rệt, mất thăng bằng

• Mủ kèm máu hoặc có mùi hôi nặng

9. Câu hỏi thường gặp về tai trẻ chảy mủ

❓ Tai trẻ chảy mủ có nguy hiểm không?
👉 Có. Nếu không điều trị sớm, trẻ có thể bị nghe kém, viêm xương chũm, thậm chí viêm màng não.

❓ Có nên tự ý nhỏ thuốc khi tai trẻ chảy mủ?
👉 Không. Việc tự ý nhỏ thuốc có thể gây hại cho tai trong, đặc biệt nếu màng nhĩ đã thủng.

❓ Tai trẻ chảy mủ có lây không?
👉 Không lây trực tiếp qua tiếp xúc, nhưng bệnh có thể liên quan đến nhiễm trùng đường hô hấp trên – vốn dễ lây giữa các trẻ.

❓ Tai trẻ chảy mủ bao lâu thì khỏi?
👉 Nếu được điều trị đúng, viêm tai giữa có thể thuyên giảm sau 7–10 ngày. Tuy nhiên, cần theo dõi tái khám để tránh biến chứng.

10. Kết luận

Tai trẻ chảy mủ là dấu hiệu cảnh báo quan trọng của viêm tai giữa và các bệnh lý tai mũi họng khác. Cha mẹ cần nhận biết sớm, không tự ý điều trị tại nhà, mà phải đưa trẻ đến cơ sở y tế chuyên khoa để được chẩn đoán và điều trị đúng phác đồ.

🎯 Hãy nhớ rằng: chăm sóc tai khỏe mạnh chính là bảo vệ khả năng nghe, ngôn ngữ và sự phát triển toàn diện của trẻ.