Viêm amidan cấp tính là một bệnh lý nhiễm trùng của amidan khẩu cái, một cơ quan quan trọng trong hệ miễn dịch, giúp bảo vệ cơ thể khỏi vi khuẩn và virus. Khi amidan bị viêm, có thể gây ra tình trạng sưng tấy, đỏ và đau, dẫn đến các triệu chứng như đau họng, sốt, và khó nuốt. Bệnh có thể xuất hiện một cách đột ngột, gây cảm giác khó chịu nghiêm trọng cho người bệnh.
1.Nguyên nhân và yếu tố gây viêm amidan cấp.
Viêm amidan cấp tính chủ yếu do các virus và vi khuẩn gây ra. Dưới đây là một số nguyên nhân phổ biến:
✅ Virus:
-
Adenovirus: Là nguyên nhân phổ biến gây viêm amidan ở trẻ em. Loại virus này còn có thể gây các bệnh hô hấp khác như viêm phế quản hay viêm phổi.
-
Virus cúm (Influenza virus): Virus cúm có thể gây ra các triệu chứng viêm amidan cấp, đặc biệt là vào mùa đông, khi dịch cúm bùng phát.
-
Rhinovirus: Loại virus này gây cảm lạnh thông thường, nhưng khi xâm nhập vào cơ thể, nó có thể dẫn đến viêm amidan cấp tính.
-
Virus Epstein-Barr (EBV): EBV có thể gây ra viêm amidan cấp cùng với các triệu chứng như mệt mỏi, sưng hạch bạch huyết.
✅ Vi khuẩn:
-
Liên cầu khuẩn nhóm A (Streptococcus pyogenes): Đây là nguyên nhân hàng đầu gây viêm amidan cấp tính với các triệu chứng đặc trưng như đau họng dữ dội, sốt cao và có thể kèm theo mủ trắng trên amidan.
-
Hemophilus influenzae: Loại vi khuẩn này cũng có thể gây ra viêm amidan cấp, đặc biệt là ở trẻ em.
-
Tụ cầu vàng (Staphylococcus aureus): Thường là tác nhân gây viêm amidan cấp tính do tiếp xúc với môi trường ô nhiễm hoặc nhiễm trùng từ các vùng khác của cơ thể.
✅ Các yếu tố nguy cơ khác:
-
Môi trường ô nhiễm: Hít phải khói bụi, không khí ô nhiễm hoặc ô nhiễm từ các hóa chất công nghiệp có thể gây kích thích và làm suy yếu chức năng của amidan.
-
Thay đổi thời tiết đột ngột: Việc thay đổi nhiệt độ nhanh chóng từ nóng sang lạnh hoặc ngược lại có thể làm suy yếu hệ miễn dịch và khiến amidan dễ bị viêm.
-
Lối sống không lành mạnh: Việc ăn uống không đầy đủ dưỡng chất, thiếu ngủ, căng thẳng kéo dài cũng là những yếu tố làm giảm khả năng chống lại bệnh tật của cơ thể.
Vệ sinh răng miệng kém: Vi khuẩn tích tụ trong khoang miệng và họng có thể tấn công vào amidan, dẫn đến viêm nhiễm.
=> Mọi lứa tuổi đều có thể bị viêm amidan, tuy nhiên viêm amidan cấp thường gặp ở cả trẻ nhỏ và trẻ vị thành niên lứa tuổi từ 5 – 15 tuổi.
3. Dấu hiệu nhận biết viêm amidan cấp.
Triệu chứng của viêm amidan cấp tính thường khá rõ ràng và có thể thay đổi tùy theo độ tuổi và mức độ nghiêm trọng của bệnh. Dưới đây là những dấu hiệu điển hình:
🔹 Ở trẻ em:
-
Sốt cao: Sốt là triệu chứng phổ biến nhất khi trẻ bị viêm amidan cấp tính. Trẻ có thể bị sốt từ 38°C đến 40°C, kèm theo cảm giác ớn lạnh.
-
Đau họng: Trẻ thường khó nuốt, có thể không muốn ăn hoặc uống. Đôi khi, trẻ chỉ muốn uống nước ấm hoặc nước trái cây mát.
-
Khó thở, hơi thở có mùi: Trẻ có thể cảm thấy khó thở do viêm họng và sưng amidan, hơi thở có thể có mùi hôi đặc trưng.
-
Quấy khóc, bỏ ăn: Trẻ em thường cảm thấy mệt mỏi và cáu gắt khi bị viêm amidan cấp tính.
-
Amidan sưng đỏ hoặc có mủ trắng: Khi nhìn vào cổ họng của trẻ, bạn có thể thấy amidan sưng to và có mủ trắng hoặc mảng trắng trên bề mặt.
🔹 Ở người lớn:
-
Đau họng dữ dội: Người lớn bị viêm amidan cấp tính cũng sẽ cảm thấy đau rát cổ họng khi nuốt và nói.
-
Sốt nhẹ đến cao: Tương tự như ở trẻ em, người lớn cũng có thể bị sốt khi mắc viêm amidan cấp tính.
-
Mệt mỏi, đau nhức cơ thể: Ngoài đau họng, người bệnh cũng sẽ cảm thấy mệt mỏi, cơ thể đau nhức, khó tập trung.
Amidan sưng đỏ, có thể có mủ: Amidan có thể bị sưng to và có những vết mủ trắng hoặc xám trên bề mặt.
4. Cách điều trị viêm amidan cấp.
✅ Điều trị bằng thuốc:
-
Kháng sinh: Nếu bệnh do vi khuẩn, đặc biệt là liên cầu khuẩn nhóm A, bác sĩ có thể chỉ định kháng sinh để tiêu diệt vi khuẩn và giảm viêm. Tuy nhiên, kháng sinh chỉ có tác dụng với viêm amidan do vi khuẩn, không có hiệu quả với viêm amidan do virus.
-
Thuốc giảm đau, hạ sốt: Paracetamol hoặc ibuprofen có thể được dùng để giảm đau họng và hạ sốt. Đây là các thuốc an toàn cho cả trẻ em và người lớn khi dùng đúng liều.
-
Thuốc chống viêm: Một số loại thuốc chống viêm không steroid (NSAIDs) cũng có thể được chỉ định để giảm viêm và sưng.
✅ Điều trị tại nhà:
-
Sử dụng nước muối sinh lý: Gargling (súc miệng) với nước muối ấm có thể giúp làm dịu họng và giảm viêm.
-
Uống đủ nước: Uống nhiều nước để giữ cho cơ thể không bị mất nước và giúp làm dịu cổ họng.
-
Nghỉ ngơi đầy đủ: Cả trẻ em và người lớn cần được nghỉ ngơi để giúp cơ thể phục hồi và tăng cường hệ miễn dịch.
✅ Khi nào cần can thiệp y tế:
-
Nếu triệu chứng không thuyên giảm sau vài ngày hoặc có dấu hiệu biến chứng, bạn cần đến bác sĩ để được thăm khám kỹ lưỡng.
Bác sĩ có thể chỉ định xét nghiệm máu hoặc cấy dịch họng để xác định chính xác nguyên nhân gây bệnh và điều trị đúng cách.
5. Viêm amidan gây những biến chứng gì?
Viêm amidan nếu không được điều trị đúng cách và kịp thời nhẹ có thể gây ảnh hưởng tới chất lượng cuộc sống và sức khỏe người bệnh. Nặng gây ra biến chứng như:
- Tại chỗ: Loét khe amidan, sỏi amidan, viêm tấy xung quanh amidan, viêm tấy thành bên họng, viêm họng mạn tính.
- Viêm hạch cổ mạn tính, viêm mũi xoang, viêm tai giữa, viêm thanh khí phế quản.
Viêm khớp, viêm thận, viêm nội tâm mạc, nhiễm khuẩn huyết…
6. Phòng ngừa amidan cấp tính.
Việc phòng ngừa viêm amidan cấp tính là điều vô cùng quan trọng, nhất là đối với trẻ em. Dưới đây là một số cách để hạn chế nguy cơ mắc bệnh:
-
Giữ vệ sinh cơ thể và răng miệng: Khuyến khích trẻ vệ sinh tay thường xuyên, rửa tay sạch sẽ trước khi ăn và sau khi đi vệ sinh.
-
Hạn chế tiếp xúc với người bệnh: Tránh cho trẻ tiếp xúc với người mắc bệnh viêm họng hoặc các bệnh lý nhiễm trùng khác.
-
Tăng cường sức đề kháng: Cung cấp chế độ ăn uống đầy đủ dinh dưỡng, bổ sung vitamin C để tăng cường hệ miễn dịch.
Tiêm phòng vắc xin cúm: Tiêm phòng cúm cho trẻ em và người lớn để giảm nguy cơ mắc các bệnh hô hấp do virus.
=> KẾT LUẬN:Viêm amidan cấp tính là một bệnh lý phổ biến, đặc biệt ở trẻ em từ 5 đến 15 tuổi, nhưng người lớn cũng không nên chủ quan. Việc hiểu rõ nguyên nhân, triệu chứng và phương pháp điều trị viêm amidan cấp sẽ giúp bạn xử lý kịp thời bệnh này, tránh biến chứng và cải thiện sức khỏe nhanh chóng.
Nếu bạn hoặc con bạn có các dấu hiệu viêm amidan cấp tính, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ để có phương pháp điều trị phù hợp.
________


