Con bị viêm tai giữa loại nào – mẹ có biết không?

“Viêm tai giữa” – chỉ cần nghe thôi, nhiều cha mẹ đã thấy lo lắng. Cảm giác như đó là một bệnh nặng, cần điều trị gấp và dễ để lại di chứng. Nhưng theo các bác sĩ chuyên khoa, viêm tai giữa không phải lúc nào cũng nguy hiểm như bạn nghĩ.
Trên thực tế, viêm tai giữa được chia thành nhiều loại khác nhau, và mỗi loại lại có hướng xử trí, điều trị hoàn toàn khác nhau. Việc hiểu rõ con đang mắc loại nào sẽ giúp cha mẹ không hoang mang, không lạm dụng kháng sinh, và hỗ trợ bác sĩ điều trị hiệu quả hơn.

1. Vì sao cùng là “viêm tai giữa” nhưng cách điều trị lại khác nhau?

Khi nghe bác sĩ nói con bị viêm tai giữa, hầu hết phụ huynh đều đặt câu hỏi:
“Dùng thuốc gì cho nhanh khỏi?”, “Có cần chích rạch màng nhĩ không?”, hay “Bao lâu thì hết mủ?”.

Nhưng bác sĩ không thể trả lời ngay lập tức, bởi điều quan trọng nhất không phải là điều trị bằng gì, mà là xác định con bị loại viêm tai giữa nào.

Bác sĩ chỉ có thể lựa chọn phác đồ điều trị phù hợp sau khi xác định chẩn đoán cụ thể: viêm tai giữa cấp, viêm tai giữa ứ dịch, hay viêm tai giữa mạn tính.

Việc này quyết định tất cả:

• Có cần dùng kháng sinh hay không

• Thời gian điều trị bao lâu

• Có nên can thiệp ngoại khoa hay chỉ theo dõi

• Và quan trọng: làm sao để con không tái phát.

2.  Viêm tai giữa cấp – loại phổ biến nhất ở trẻ nhỏ

Theo thống kê, 80% các trường hợp viêm tai giữa ở trẻ em là viêm tai giữa cấp. Đây là dạng mà phụ huynh thường nghe nhất, nhưng cũng dễ nhầm nhất.

🔹 Đặc điểm của viêm tai giữa cấp:

• Thường xảy ra sau một đợt cảm cúm, sổ mũi hoặc viêm mũi họng.

• Trẻ đột ngột sốt, quấy khóc, đau tai, bỏ bú.

• Có thể chảy dịch hoặc mủ tai nếu màng nhĩ bị thủng.

• Khi khám tai, bác sĩ thấy màng nhĩ phồng, đỏ, mờ, có dịch viêm phía sau.

🔹 Cách điều trị:

• Nếu là viêm tai giữa cấp giai đoạn sớm, bác sĩ có thể trì hoãn kháng sinh, chỉ dùng thuốc hạ sốt, giảm đau, theo dõi sát trong 48 giờ.

• Nếu trẻ sốt cao, đau tai dữ dội hoặc mủ tai nhiều, bác sĩ sẽ chỉ định kháng sinh thích hợp, thường là nhóm Amoxicillin hoặc kết hợp acid clavulanic.

• Không nên tự mua thuốc hay dùng toa cũ, vì có thể khiến bệnh dai dẳng và tăng nguy cơ kháng kháng sinh.

🔹 Thời gian hồi phục:

Nếu điều trị đúng và theo dõi đủ, viêm tai giữa cấp thường khỏi hoàn toàn trong 7–10 ngày mà không để lại di chứng.
Tuy nhiên, nếu tự ý ngưng thuốc sớm hoặc điều trị không đúng loại, dịch viêm có thể không hết hoàn toàn, chuyển thành viêm tai giữa ứ dịch – một biến chứng rất hay gặp.

3. Viêm tai giữa ứ dịch – “hậu quả im lặng” sau viêm tai giữa cấp

Đây là dạng viêm tai giữa khiến nhiều cha mẹ chủ quan, vì trẻ thường không sốt, không đau, nhưng lại nghe kém hoặc nói chậm sau một thời gian bị cảm cúm.

🔹  Cơ chế hình thành:

Sau đợt viêm cấp, ống thông giữa tai và mũi họng (vòi nhĩ) bị tắc, làm dịch viêm không thoát ra được, ứ lại trong hòm tai. Dịch này không còn là mủ mà là dịch nhầy trong suốt hoặc vàng nhạt, khiến màng nhĩ dày, giảm rung, dẫn tới nghe kém tạm thời.

🔹 Triệu chứng nhận biết:

• Trẻ không nghe rõ, thường bật TV to, hay hỏi lại.

• Không phản ứng với tiếng gọi nhỏ.

• Một số trẻ bị chậm nói, đặc biệt ở lứa tuổi 2–5.

• Không còn đau tai, nên dễ bị bỏ qua.

🔹 Chẩn đoán và theo dõi:

Bác sĩ sẽ soi tai và đo nhĩ lượng (đo độ rung của màng nhĩ). Nếu thấy có dịch nhưng không viêm cấp, trẻ sẽ được theo dõi định kỳ, không cần kháng sinh ngay.
Điều quan trọng là giữ mũi họng thông thoáng, điều trị viêm mũi xoang, VA, hoặc viêm amidan nếu có kèm theo.

🔹 Điều trị và phòng ngừa:

• Sử dụng thuốc xịt mũi, kháng viêm nhẹ, hút mũi thường xuyên.

• Trường hợp ứ dịch kéo dài trên 3 tháng, có thể cần đặt ống thông khí để cân bằng áp lực và thoát dịch.

• Cha mẹ cần tái khám định kỳ để tránh ứ dịch kéo dài thành viêm tai giữa mạn tính.

4. Viêm tai giữa mạn tính – câu chuyện dài của người lớn và trẻ tái phát nhiều lần

Ở trẻ em, ít khi gặp viêm tai giữa mạn tính, trừ khi đã bị tái đi tái lại nhiều lần, hoặc điều trị không triệt để từ nhỏ.
Đây là dạng viêm kéo dài, có thủng màng nhĩ, chảy mủ tái phát và có nguy cơ nghe kém vĩnh viễn nếu không được xử lý đúng.

🔹 Dấu hiệu cảnh báo:

• Tai chảy dịch có mùi, tái phát nhiều đợt.

• Nghe kém kéo dài, không cải thiện sau mỗi đợt điều trị.

• Đôi khi chóng mặt hoặc đau đầu khi thay đổi áp suất (như đi máy bay, bơi lội).

🔹 Điều trị:

• Làm sạch tai, sử dụng thuốc nhỏ tai chuyên biệt theo chỉ định.

• Điều trị ổ viêm mũi xoang hoặc VA để tránh lan ngược lên tai.

• Trường hợp thủng màng nhĩ lớn, bác sĩ có thể phẫu thuật vá màng nhĩ hoặc phẫu thuật chỉnh xương con để phục hồi sức nghe.

5. Vì sao cùng một chẩn đoán lại có hai hướng xử trí: “Điều trị ngay” và “Trì hoãn điều trị”?

Bác sĩ Đạt chia sẻ:
“Viêm tai giữa không phải lúc nào cũng cần điều trị ngay. Có những trường hợp bác sĩ sẽ lựa chọn trì hoãn điều trị – nghĩa là theo dõi sát, chưa dùng kháng sinh ngay lập tức.”

Lý do là vì:

• Nhiều trẻ tự khỏi viêm tai giữa nhẹ nhờ hệ miễn dịch, chỉ cần điều trị triệu chứng.

• Sử dụng kháng sinh không đúng chỉ khiến tăng đề kháng thuốc, làm viêm tái phát khó kiểm soát hơn.

• Một số trường hợp viêm tai giữa ứ dịch chỉ cần theo dõi và chăm sóc mũi họng tốt, không phải dùng thuốc mạnh.

🔹 Tuy nhiên, trì hoãn không có nghĩa là bỏ qua!

Cha mẹ cần tái khám đúng hẹn, vì bác sĩ sẽ theo dõi sự thay đổi của màng nhĩ, dịch ứ và thính lực của trẻ để quyết định thời điểm can thiệp hợp lý nhất.

6. Điều quan trọng nhất không nằm ở “thuốc”, mà ở “chẩn đoán chính xác”

Nhiều cha mẹ có xu hướng hỏi:

“Bác sĩ ơi, thuốc nào trị nhanh nhất?”
“Con tôi uống kháng sinh rồi sao chưa khỏi?”

Nhưng theo bác sĩ, thuốc không thể phát huy tác dụng nếu chẩn đoán sai ngay từ đầu.
Một chẩn đoán chính xác mới là yếu tố quyết định hướng điều trị, thời gian hồi phục và khả năng tái phát.

Kết luận: “Con bị viêm tai giữa loại nào?” – mẹ cần biết trước khi điều trị

• Viêm tai giữa cấp: Cấp tính, cần điều trị sớm nếu sốt, đau tai, mủ.

• Viêm tai giữa ứ dịch: Hậu quả sau viêm cấp, không đau, nhưng dễ gây nghe kém.

• Viêm tai giữa mạn tính: Tái phát nhiều, chảy mủ dai dẳng, có thể cần phẫu thuật.

👉 Điều quan trọng là phân loại đúng từ đầu để bác sĩ chọn phác đồ phù hợp, tránh lạm dụng thuốc, bảo vệ sức nghe lâu dài cho con.

Liên hệ thăm khám tại phòng khám Tai Mũi Họng Heka

Nếu bạn nghi ngờ con bị viêm tai giữa, hoặc đang điều trị mà bệnh chưa dứt điểm, hãy để bác sĩ chuyên khoa tai mũi họng tại Heka giúp bạn kiểm tra chính xác nguyên nhân.
Tại đây, trẻ được soi tai bằng hệ thống nội soi hiện đại, đo nhĩ lượng và thính lực, giúp đánh giá tình trạng tai giữa một cách toàn diện.

_______________