Trẻ đi nhà trẻ dễ bị ốm hơn khi ở nhà: Nguyên nhân và cách phòng ngừa

Việc trẻ đi nhà trẻ dễ bị ốm là điều nhiều phụ huynh lo lắng. Khi con bắt đầu đi học ở nhà trẻ hoặc trường mầm non, cha mẹ thường thấy con liên tục bị ho, sổ mũi, sốt hoặc tiêu chảy. Thực tế, môi trường tập thể đông đúc, hệ miễn dịch non nớt và thói quen sinh hoạt của trẻ khiến cho nguy cơ mắc bệnh tăng cao. Nhiều cha mẹ gọi vui nhà trẻ là “nhà máy sản xuất mầm bệnh”.

Nhưng liệu điều này có đáng lo? Bài viết dưới đây sẽ phân tích chi tiết nguyên nhân, các bệnh thường gặp, tác động đến sức khỏe lâu dài và cách phòng ngừa hiệu quả, giúp cha mẹ yên tâm hơn khi cho con đi học.

1. Có phải trẻ đi nhà trẻ dễ bị ốm hơn thật không?

Trẻ đi nhà trẻ dễ bị ốm là điều đã được khoa học chứng minh. Nghiên cứu cho thấy nguy cơ mắc bệnh ở trẻ đi nhà trẻ hoặc trường mầm non cao gấp 2 – 3 lần so với trẻ ở nhà. Các bệnh thường gặp gồm:

• Nhiễm trùng đường hô hấp: cảm lạnh, viêm họng, viêm phế quản.
• Bệnh tai mũi họng: viêm tai giữa, viêm xoang.
• Bệnh đường tiêu hóa: tiêu chảy, nhiễm khuẩn đường ruột.
• Các bệnh truyền nhiễm nặng: sởi, quai bị, thủy đậu, tay chân miệng.

Đặc biệt, bệnh như cảm lạnh hay viêm kết mạc (đau mắt đỏ) rất dễ lây trong môi trường tập thể. Nguy cơ nhiễm bệnh không phụ thuộc vào giới tính, điều kiện kinh tế hay chủng tộc. Điều này nghĩa là bất cứ trẻ nào đi nhà trẻ đều có khả năng bị ốm nhiều hơn so với trẻ ở nhà.

2. Nguyên nhân khiến trẻ đi nhà trẻ dễ bị ốm

Có nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng trẻ đi nhà trẻ dễ bị ốm. Những yếu tố sau đây là phổ biến nhất:

2.1 Thói quen hành vi

Trẻ thường chơi chung đồ chơi hoặc bỏ đồ vào miệng có thể làm tăng nguy cơ lây bệnh

Trẻ nhỏ thường có thói quen chơi chung đồ chơi, chạm tay vào nhau hoặc đưa đồ vật vào miệng. Đây là con đường ngắn nhất để virus và vi khuẩn lây từ trẻ này sang trẻ khác.

2.2 Thiếu vệ sinh cá nhân

Trẻ chưa có ý thức rửa tay, che miệng khi ho hay hắt hơi. Ví dụ, một bé bị đau mắt đỏ có thể dụi mắt rồi chạm tay vào bạn bè hoặc đồ chơi chung, dẫn đến lây lan nhanh chóng.

2.3 Hệ miễn dịch non nớt

Ở độ tuổi mầm non, hệ miễn dịch của trẻ vẫn đang phát triển. Trẻ chưa từng tiếp xúc với nhiều loại mầm bệnh, nên chưa có kháng thể bảo vệ. Đây là lý do phổ biến khiến trẻ đi nhà trẻ dễ bị ốm.

2.4 Phát triển thể chất chưa hoàn thiện

Một số đặc điểm giải phẫu ở trẻ còn yếu, chẳng hạn như ống Eustachian ngắn và hẹp, khiến trẻ dễ bị viêm tai giữa. Ngoài ra, việc sử dụng tã bỉm cũng làm tăng nguy cơ lây lan bệnh đường tiêu hóa và nhiễm trùng tiết niệu.

2.5 Tiêm chủng chưa đầy đủ

Mặc dù tỷ lệ tiêm chủng ở Việt Nam cao, vẫn còn những trẻ chưa tiêm đủ mũi. Điều này khiến các bệnh như sởi, quai bị, thủy đậu vẫn có thể xuất hiện ở trường học và dễ lây trong tập thể.

3. Những bệnh thường gặp khi trẻ đi nhà trẻ

3.1 Cảm lạnh và các bệnh hô hấp

Đây là bệnh phổ biến nhất khiến trẻ đi nhà trẻ dễ bị ốm. Trẻ thường ho, sổ mũi, sốt nhẹ và có thể mắc nhiều lần trong năm.

3.2 Viêm tai giữa

Do ống tai chưa phát triển hoàn thiện, trẻ dễ bị viêm tai giữa, nhất là sau các đợt cảm lạnh. Bệnh có thể tái phát nhiều lần, gây đau tai, sốt và ảnh hưởng thính lực.

3.3  Viêm kết mạc (đau mắt đỏ)

Đây là bệnh rất dễ lây trong lớp học. Trẻ bị đỏ mắt, chảy dịch, ngứa mắt và thường lây cho nhiều bạn khác.

3.4 Bệnh tiêu chảy

Do virus rota hoặc vi khuẩn đường ruột gây ra. Trẻ đi nhà trẻ dễ bị tiêu chảy nếu dùng chung đồ dùng ăn uống hoặc vệ sinh kém.

3.5 Bệnh truyền nhiễm nặng

Thủy đậu, sởi, quai bị, tay chân miệng là những bệnh nguy hiểm có thể bùng phát nếu trẻ chưa được tiêm phòng đầy đủ.

4. Trẻ đi nhà trẻ dễ bị ốm có nguy hiểm không?

Nhiều phụ huynh lo lắng khi thấy con liên tục bị bệnh vặt. Tuy nhiên, việc trẻ đi nhà trẻ dễ bị ốm cũng có một số lợi ích:

• Hệ miễn dịch của trẻ được “tập luyện” khi tiếp xúc với nhiều loại vi khuẩn, virus.
• Khi lớn hơn, trẻ thường ít mắc bệnh vặt hơn so với trẻ ít tiếp xúc môi trường tập thể.

Dù vậy, cha mẹ vẫn cần theo dõi sát và điều trị kịp thời để tránh biến chứng nặng như viêm phổi, viêm màng não, mất nước.

5. Cách phòng ngừa khi trẻ đi nhà trẻ dễ bị ốm

5.1 Tiêm phòng đầy đủ

• Đảm bảo trẻ tiêm đủ các mũi trong chương trình tiêm chủng.
• Bổ sung thêm vắc-xin dịch vụ: cúm, rota, thủy đậu.

5.2 Tập thói quen vệ sinh cá nhân

• Dạy trẻ rửa tay thường xuyên.
• Che miệng khi ho, hắt hơi.
• Không dùng chung cốc nước, thìa, khăn.

5.3 Dinh dưỡng cân đối

• Cho trẻ ăn nhiều rau xanh, trái cây.
• Bổ sung thực phẩm giàu đạm, kẽm, sắt.
• Hạn chế đồ ngọt và thực phẩm chế biến sẵn.

5.4 Ngủ đủ và vận động thường xuyên

• Trẻ cần ngủ 10 – 12 giờ mỗi ngày.
• Khuyến khích chơi thể thao nhẹ nhàng, vận động ngoài trời để tăng sức đề kháng.

5.5 Vai trò của nhà trường

• Không nhận trẻ đang sốt cao, tiêu chảy, mắc bệnh truyền nhiễm.
• Vệ sinh lớp học, đồ chơi hàng ngày.
• Hướng dẫn trẻ kỹ năng tự chăm sóc bản thân.

6. Khi nào cha mẹ cần đưa trẻ đi khám?

Cha mẹ nên đưa trẻ đến bác sĩ ngay khi có các dấu hiệu sau:

• Sốt trên 38,5°C không hạ sau khi dùng thuốc.
• Trẻ khó thở, thở nhanh, tím tái.
• Nôn ói nhiều, tiêu chảy mất nước.
• Đau tai dữ dội, chảy dịch tai.
• Mắt sưng đỏ, chảy nhiều dịch mủ.

Phát hiện sớm và điều trị kịp thời giúp giảm biến chứng nguy hiểm.

7. Lời khuyên dành cho cha mẹ

• Đừng quá lo lắng khi thấy trẻ đi nhà trẻ dễ bị ốm. Đây là giai đoạn bình thường.
• Kiên nhẫn chăm sóc, phối hợp với giáo viên để theo dõi sức khỏe của trẻ.
• Tập trung vào tiêm chủng, dinh dưỡng và vệ sinh cá nhân để phòng bệnh hiệu quả.

Kết luận

Thực tế, trẻ đi nhà trẻ dễ bị ốm do môi trường tập thể, thói quen sinh hoạt và hệ miễn dịch non nớt. Tuy nhiên, nếu cha mẹ chuẩn bị tốt, kết hợp với nhà trường trong việc phòng ngừa, nguy cơ có thể giảm đáng kể. Quan trọng hơn, quá trình này giúp hệ miễn dịch của trẻ phát triển, để con ít ốm vặt hơn và khỏe mạnh hơn trong những năm học sau.